Mauzoleum generała Józefa Bema. Kim był wybitny tarnowianin?
Józef Bem urodził się 14 marca 1794 w Tarnowie na terenie Monarchii Habsburgów, zmarł 10 grudnia 1850 w Aleppo w Imperium Osmańskim, gdzie początkowo spoczął na muzułmańskim cmentarzu wojskowym Dżebel el Isam. Józef Bem zapisał się na kartach historii wielu narodów. Jego sława do dzisiaj sprawia, że jest wspominany nie tylko w Polsce, ale również na Węgrzech i w Turcji, gdzie uchodzi za bohatera narodowego. W rodzimej kulturze zyskał nieśmiertelność dzięki monumentalnemu poematowi „Bem pamięci żałobny rapsod” Cypriana Kamila Norwida, jednego z największych poetów doby romantyzmu. W XX wieku utwór rozpropagował Czesław Niemen, a jego rockową wersję wykonywała założona przez Macieja Maleńczuka krakowska grupa Homo Twist.
Generał Józef Bem był również strategiem, pisarzem, inżynierem wojskowym, artylerzystą oraz twórcą pierwszych wojsk rakietowych w Wojsku Polskim. Uczestniczył w powstaniu listopadowym, Wiośnie Ludów, trzeciej rewolucji wiedeńskiej w 1848 roku, której był nieformalnym dowódcą oraz powstaniu węgierskim 1848-1849, będąc jego naczelnym wodzem. Józef Bem był również działaczem politycznym w czasie Wielkiej Emigracji oraz feldmarszałkiem armii Imperium Osmańskiego. Na emigracji założył dwie organizacje emigracyjne: Towarzystwo Historyczno-Literackie oraz Towarzystwo Politechniczne Polskie w Paryżu.
Mauzoleum generała Józefa Bema. Jak bohater narodowy powrócił do Tarnowa?
Droga powrotna ciała generała Józefa Bema do rodzinnego Tarnowa rozpoczęła się w 1926 roku. Wówczas utworzono „Komitet dla sprowadzenia zwłok gen. J. Bema”. Projekt uzyskał przychylność prezydenta Polski Ignacego Mościckiego oraz marszałka Józefa Piłsudskiego. Natomiast miejsce pochówku w generała w Tarnowie wybrał Adolf Szyszko-Bohusz. Wskazał on klomb w Parku Strzeleckim, jednym z najbardziej reprezentatywnych miejsc w mieście pod górą Świętego Marcina. Choć część tarnowskich radnych sprzeciwiała się tej lokalizacji, to ostatecznie pomiędzy władzami miasta a inicjatorem projektu doszło do porozumienia i podpisania umowy, na mocy której rozpoczęto budowę mauzoleum na wyspie na stawie w Parku Strzeleckim.
Józef Bem nie mógł spocząć na cmentarzu katolickim, ponieważ przeszedł na islam, ani w nieislamskiej ziemi. Dlatego zdecydowano się na stworzenie grobu w powietrzu w centralnej części Tarnowa. Tak w Parku Strzeleckim powstało wyjątkowe mauzoleum, będące prostokątnym sarkofagiem wzniesionym na sześciu korynckich kolumnach, które otaczają kule, co jest nawiązaniem do działalności artyleryjskiej generała. Na bocznych ścianach sarkofagu wykonano napisy w językach narodów, którym zasłużył się tarnowianin. W języku polskim: Iózef Bem (pisane przez I, a nie J, bo tak w XIX wieku zapisywano imię Bema), w węgierskim: Bem Apó, a Magyar szabadságharc legnagyobb hadvezére 1848–1849 (Ojczulek Bem, największy wódz walki wolnościowej Węgier 1848–1849), w tureckim, pismem arabskim: Ferik Murad Pasza. Uroczystości pogrzebowe generała Józefa Bema w Tarnowie odbyły się 30 czerwca 1929 roku.
Mauzoleum generała Józefa Bema w Parku Strzeleckim w Tarnowie [ZDJĘCIA]
Jesteś świadkiem ciekawego zdarzenia w waszej okolicy? A może chcesz poinformować o trudnej sytuacji w Twoim mieście? Czekamy na zdjęcia, filmy i gorące newsy! Piszcie do nas na: [email protected]
