18 stycznia 1945 – dziś przypada kolejna rocznica wyzwolenia Tarnowa

Początkowo mieszkańcy Tarnowa z ulgą i radością przyjęli pojawienie się wojsk radzieckich. Szybko jednak okazało się, że ten entuzjazm był przedwczesny. Historycy określają dzień 18 stycznia 1945 roku mianem wyzwolenia Tarnowa, jednak w rzeczywistości była to zamiana jednego reżimu totalitarnego, na drugi.

- 18 stycznia 1945 roku ksiądz Bochenek stanął przed ołtarzem tarnowskiej katedry i zaintonował „Boże coś Polskę”. Był pierwszy dzień wolności. W tym czasie, gdy mieszkańcy radowali się nową rzeczywistością, w Tarnowie instalowała się grupa przysłanych z Rzeszowa komunistów, mających budować w mieście nowy porządek. Administracyjna grupa operacyjna natychmiast powołała na stanowisko starosty Józefa Liba, a na prezydenta miasta Ludwika Mysaka vel Mysiaka. Bardzo szybko nowe władze uruchomiły kilka urzędów, niezbędnych do funkcjonowania Tarnowa, jednym z nich był UBP – Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Tarnowska „bezpieka” zajęła kamienicę przy ulicy Malczewskiego, a sowieckie NKWD, jak na ironię, budynek po siedzibie Gestapo przy ulicy Urszulańskiej – przypomina Ryszard Żądło, pasjonat lokalnej historii.

Panujące wówczas w mieście nastroje oddał trafnie w swoim wpisie do kroniki dyrektor Szkoły im. K. Hoffmanowej - Jan Figiel. Wpis odkrył po kilkudziesięciu latach Antoni Sypek, pisząc monografię szkoły:

- „Za przykładem i pod wpływem niemal całego społeczeństwa młodzież, mimo wpływu szkoły, nie okazała radości z odzyskania niepodległości, ale przeważnie tak jak 95% społeczeństwa Tarnowa wykazuje duże przygnębienie. Styczeń 1945 nie może się równać listopadowi 1918 roku”.

Warto przypomnieć, że tuż przed wejściem wojsk radzieckich do miasta, Tarnów został zrujnowany przez wycofujących się okupantów niemieckich. Wywożono maszyny z Azotów, wysadzono w powietrze wszystkie mosty i wiadukty drogowe, uszkodzono linię kolejową. Niemcy podpalali magazyny i zniszczyli dworzec kolejowy, by nie zostawić po sobie niczego, co cenne.

Natomiast powojenny Tarnów już nie przypominał miasta sprzed wybuchu wojny. Mieszkańcy zabytkowych kamienic nie powrócili - w czasie okupacji Niemcy wymordowali niemal całkowicie 25 tysięczną społeczność żydowską, co stanowiło połowę mieszkańców miasta. Trwała emigracja zapoczątkowana w czasach okupacji, a do miasta nad Białą zaczęli napływać przybysze z poznańskiego oraz uciekinierzy z przyfrontowych wsi – głównie ze wchodu. Więcej informacji w rozmowie Radia ESKA Tarnów z Ryszardem Żądło – posłuchaj podcastu.

Jesteś świadkiem ciekawego zdarzenia w waszej okolicy? A może chcesz poinformować o trudnej sytuacji w Twoim mieście? Czekamy na zdjęcia, filmy i gorące newsy! Piszcie do nas na: [email protected]